Led veličine kontinenta

Antarktički kontinentalni glečer predstavlja daleko najveću ledenu masu na Zemlji. Njegova zapremina iznosi preko 30 miliona km3 i u sebi drži više od 70% ukupne količine slatke vode na Zemlji. Toliko je težak da za 900 m potiskuju zemljinu koru.

Kontinentalni glečer sastoji se iz dva dela, koja odvajaju Trabsantarktičke planine. Veći deo glečera, nazvan Isročni antarktički glečer (eng. skr. EAIS), prekriva najveću površinu kontinentalne mase, poznate kao Širi Antarktik. Na pojedinim mestima njegova debljina iznosi 4,5 km, dok mu osnova leži pretežno iznad morske površine. Maksimalna debljina Zapadnog antarktičkog kontinentalnog lednika eng. skr. (WAIS), koji prekriva Uži Antarktik, iznosi 3,5 km, dok mu osnova većim delom leži iznad morske površine. Led se stvara sporim intenzitetom ( Antarktik je najsuvlji kontinetnt, sa prosečnim godišnjim snežnim talogom od svega nekoliko centimetara), ali se samo mali deo njega otopi ili ispari dok je u sastavu glečera. Pod pritiskom sopstvene mase led se polako deformiše i pomera prema obalama, odakle ga brojni veliki platonski glečeri i ledeni potoci nose do mora. Brzina kretanja leda varira, tako da u zasvođenim delovima kontinentalnog iznosi manje od jednog metra, dok se u blizini obale povećava do nekoliko stotina metara godišnje.

Na mnogim mestima platoski glečeri se šire prema moru u vidu ledenih jezičaka ili se spajaju, praveći široke platforme leda koji pluta, poznate kao ledeni šelfovi. Ogromni ledeni bregovi neprekidno se odlamaju sa ledenih šelfova, praveći tako ravnotežu sa količinom leda koji pristiže sa platoskih glečera i ledenih potoka.

Većina platoskih glečera  na Antarktiku je ogromnih dimenija. Najveći među njima, glečer Lambert, širok je 40 km i dug preko 400 km. Sledeći značajan reljefni oblik predstavljaju glečeri Bird i Berdmor, koji odvode Istočni antarktički kontinentalni glečer u Rosov ledeni šelf, kao i Ratfordov ledeni potok, koji odvodi deo Zapadnog antarktičkog kontinentalnog lednika u Rosov ledeni šelf. Jedine oblasti Antarktika koje nisu prekrivene ledom su vrhovi najviših planina, koji se probijaji kroz kontinentalni glečer u vidu munataka, kao i nekoliko priobalnih područja, poput Suve doline nedaleko od Rosovog mora. Postoji bojazan da se kontinentalni glečer smanjuje i da je Zapadni antarktički kontinentalni glečer naročito podložan povlačenju usled ubrzanog odlamanja ledenih bregova i činjenice da je njegova osnova potopljena u moru. On pokazuje znake povlačenja tokom proteklih 10.000 godina, međutim, kratkoročno posmatrano, dok se neki delovi istanjuju, drugi delovi postaju deblji.

Oko 98% površine Antarktika je pokriveno ledenim pokrivačem prosečne debljine oko 2.000 m (najveća debljina je 4.770 metara). Led se sa kontinenta spušta prema moru kao ledenjak, stvarajući ledene police (barijere, šelfove) od kojih se odlamaju ledeni bregovi koji zatim plutaju okolnim morima.

Stvarna veličina Antarktika nije tačno poznata, jer se ispod ledenih polica nalazi i voda. Kada bi se led u celini otopio, nivo svetskog mora bi se podigao za oko 80 m. Lednička masa radijalno se kreće prema obodu kontinenta brzinom 0,03 – 0,35 m dnevno. Na obodu Antarktika  javljaju se lednički jezici, čija je ukupna površina 217.000 km2. Brzina njihovog kretanja je 0,8 – 3,2 m/dan. Najveći lednik je Bredmor, dug oko 209 km i širok do 32 km.

Između ledenog pokrivača i stenovite podloge, pod velikom količinom leda, stvara se visok pritisak, što dovodi do otapanja donjih slojeva, pa se između leda i podloge stvara sloj vode. Na nekim mestima u tim uslovima nastaju slatkovodna jezera (npr. ispod ruske istraživačke stanice „Vostok“).

 Led se akumulira u godišnjim slojevima kontinentalnih glečera, nešto poput prstenova na drvenom panju. Bušenjem duboko u Antarktički glečer, vađenjem dugačkih cilindara ili srži leda i proučavanjem njihovih promena u zavisnosti od dubine, naučnici su u mogućnosti da dobiju ogromnu količinu informacija o Zemljinoj prošlosti, kao što su klimatska kolebanja. Do sada najduži isečak ledene srži dao je uvid u period od pre 420.000 godina. Sitni, zarobljeni mehuri vazduha otkrivaju promene u atmosferi, kao što je povećanje koncentracije ugnjen-dioksida. U ledenoj srži mogu se jasno primetiti i promene u zagađenosti atmosfere.