Djerdapska klisura, gvozdena kapija Dunava

Đerdap je najduža i jedna od najlepših klisura Evrope. Nalazi se u Istočnoj Srbiji, na granici prema Rumuniji na našoj najvećoj reci Dunavu.

Nastanak Đerdapske klisure

Klisura se formirala na mestu gde su se u dalekoj geološkoj prošlosti spajala (ili razdvajala) Panonsko i Vlaško-pontijsko more. Kada se nivo vode u Vlaškom basenu snizio današnji Đerdap je služio kao otoka Panonskog mora. Kasnije povlačenjem Panonskog mora nastao je sistem jezera po njegovom dnu. Reka Dunav je formirala svoj tok spajajući ta nekadašnja jezera a pređašnja otoka je postala deo njegovog toka, danas poznat kao Đerdapska klisura. Daljom evolucijom sistem Karpatskih planina se izdizao a reka sve dublje usecala svoj tok kroz njih. Konačno dobili smo današnji izgled kompozitne doline koju čine: Golubačka klisura, Ljupkovska kotlina, klisura Gospođin vir, Donjomilanovačka kotlina, klisura Kazan, Oršavska kotlina i Sipska klisura.

Đerdapski sektor Dunava ima impozantnu dužinu od 119 km. Posle formiranja veštačkog jezera najveća širina korita iznosi 220 m a dubina oko 105 m, što je jedna od najvećih rečnih dubina u Evropi.

Kulturno-istorijsko nasleđe Đerdapa

Uz prelepu prirodu Nacionalnog Parka Đerdap višemilenijumski tragovi ljudskih aktivnosti upotpunjuju ponudu kraja.

Lepenski vir je jedno od najvažnijih i najstarijih evropskih mezolitskoh i neolitskih nalazišta. Ljudske zajednice su naseljavale ove prostore više od 10.000 godina u kontinuitetu i ostavile mozaik tragova koji naučnicima omogućuje uvid u njihov stil i način života.

Trajanova tabla i Trajanov most su deo rimske ostavštine koji svedoče o postijanju jednog od najvažnijih rimskih puteva baš ovde, kroz Đerdap. Niz arheoloških nalazišta upotpunjuje Golubački grad, srednjevekovna tvrđava i spomenik kulture od izuzetnog značaja. Rimsko utvrđenje Diana i turska tvrđava Fetislam su lokaliteti koje nikako ne smete izostaviti iz svog rasporeda ako krenete put Đerdapa.

U nastavku toka Dunava na Rumunskoj strani nalazi se rezervat prirode „Porţile de Fier“. Zbog svog veličanstvenog izgleda Rumuni ovaj lokalitet nazivaju „Gvozdena kapija“ pa se u svetskoj literaturi izraz „Iron gate“ odomaćio kao naziv čitavog ovog dela toka Dunava.