Čudesna priroda Islanda II Deo Glečeri

Čudesni Island se nalazi u vodama Severne Evrope 300 kilometara istočno od Grenlanda i oko 1000 kilometara severozapadno od Škotske. Položaj na vatrenom pojasu Pacifika glavni je razlog prisutnosti vulkana i gejzira širom ostrva, dok je prvenstveno matematičko-geografski položaj u kombinaciji sa klimom  uslovio formiranje lednika kao još jedne prirodne specifičnosti Islanda koja ostavlja bez daha.  Kako smo se u našem nedavnom članku bavili gejzirima Islanda pokušaćemo sada da Vam ukratko predstavimo glacijalni reljef ostrva.

 Lednici Islanda

Glečeri i ledeni pokrivač Islanda sačinjava 11,1 % kopnenog dela zemlje. Ova činjenica ima neizmeran uticaj na reljef i klimat ostrva. Najveći broj glečera javlja se u visokim i planinskim oblastima sa visokom količinom padavina. Islandski ledeni pokrivači počivaju na vlazi i umereni su. Najveći i najpoznatiji ledeni pokrivač je Vatnajokul, a on je ujedno i najveća glečerska masa u Evropi. Njegova površina je jednaka ukupnoj površini svih preostalih lednika evropskog kontinenta zajedno. Pokriva površinu od oko 8000 km² i na pojedinim mestima njegova debljina dostiže 1000 m, dok je njegova prosečna debljina malo manja od 500 m, a ukupna zapremina leda ovog glečera je 3300 km³.

Vatra prekrivena ledom

I neki veliki vulkani Islanda su prekriveni snežnim i ledenim prekrivačem, a među njima se izdvajaju Orefajokul, Bardarbunga, Grimsvotn, Midralsjokul i Hofsjokul. Rukavci glečera se spuštaju ka nizijskim područjima gde se i završavaju, neretko i na visinama manjim od 100 m, a u izuzetnim slučajevima spuštaju se skroz do površine vode. Erupcije ovih vulkana pružaju nezaboravno iskustvo malobrojnim srećnicima koji bi ih ugledali.

Uzburkani lednici

Uzburkani lednici su oni koji prolaze kroz dramatične promene u brzini toka koja u odnosu na uobičajene brzine može biti od 10 do 100 puta veća. Njihova brzina može prevazići i 100 m/dan. Uobičajeno je da ovi glečeri imaju kratkotrajne faze ubrzanog toka, a iza njih slede periodi stagnacije i povlačenja. Za oko 26 islandskih glečera se zna da su uzburkani, a među njima i jedan od najvećih ledničkih rukavaca Vatnajokula – Bruarjokul.

Jokurlarson – glečerska laguna

Kada je Vatnajokull, najveći glečer u Evropi, počeo da se povlači sa obale južnog Islanda oko 1950. za sobom je ostavio lagunu duboku oko 100 m i ispunjenu hladnom vodom otopljenih lednika i velike sante leda koje su se uputile ka moru. Jokulsarlon je u jugoistočnom Islandu, na korenima najvećeg evropskog glečera. Velike sante se odvajaju od lednika i plutaju po jezeru.

Jokulsarlon je poveyan sa jednom od najkraćih reka na Islandu, Jokulsa a Breidamerkursandi, koja je duga svega 1500 m. Nalazi se 350 km istočno od Rejkjavika. Ona je nastala kao posledica toplije klime. Površina joj je na nivou mora i pri jačoj plimi morska voda utiče u lagunu. Širom sveta Jokursarlon je poznata kao najhladnija plaža na svetu

Naučnici su ustanovili da se lednici Islanda povlače. Ako se ovaj trend nastavi i dalje većina glečera na Islandu će se otopiti u roku od sledećih 500 godina. Ostaje nada da će povlačenje lednika dovesti do stvaranja predivnih glacijalnih sedimenata i pejzaža, kakve i sada možemo videti svuda širom Islanda.