Jovan Cvijić, naučnik svetskog glasa i večiti zaljubljenik u geografiju

Detinjstvo i mladost

Jovan Cvijić se rodio 12.10.1865. u Loznici. Osnovnu školu i početak gimnazije je završio u rodnoj Loznici, da bi školovanje nastavio kratko u Šapcu, a potom u Beogradu. Završava gimnaziju 1884-e i iste godine upisuje se na studije geografije u tadašnju Veliku školu. Tokom studija je bio veoma aktivan i u izvođenju ekskurzija a svoje prvo naučno delo „Prilog geografskoj terminologiji našoj“ izdaje na trećoj godini studija u časopisu „Prosvetni glasnik“. Na Velikoj školi je diplomirao 1888. i tada počinje svoja sistemska putovanja po Srbiji. Iste godine počinje da predaje geografiju u Drugoj muškoj realnoj gimnaziji u Beogradu. Sledeće godine odlazi u Beč kao stipendista Ministarstva da se doškoluje i spremi doktorsku disertaciju. Nastavlja da organizuje brojne ekskurzije, kako u zemlji tako i u inostranstvu. Doktorsku disertaciju je odbranio 1892. Početkom iduće godine odbranio je svoj doktorat i u Beču, postao zvanično doktor nauka i počeo da predaje na Velikoj školi Naučnu geografiju i Etnografiju. Ova 1893. će ostati upamćenja i po tome što je 22.06. te godine osnovan Geografski zavod. Tokom 1894. Cvijić pokreće časopis Pregled geografije. Član srpske kraljevske akademije nauka Cvijić postaje 1895.

Geograf svetskog glasa

U godinama koje dolaze Cvijić nastavlja da vredno radi, izdaje veliki broj značajnih naučnih publikacija, knjiga, postaje redovni profesor fizičke geografije Češkog univerziteta u Pragu, organizuje brojne seminare i bezbrojne ekskurzije... Kada je 1905. godine Velika škola prerasla u Univerzitet Cvijić postaje redovni profesor. Za rektora je biran dva puta; 1906 i 1919. 1910-e je osnovao Srpsko geografsko društvo, prvo takve vrste na Balkanu. Cvijić je bio istaknuti naučnik u celom svetu. Gostovao je kao predavač u Beču, Londonu, Parizu, Malti, Marselju, Pragu, Americi, Švajcarskoj, Sorboni...Bio je nosilac mnogobrojnih počasnih doktorata najpoznatijih svetskih unuverziteta. Bio je uvažavan od strane najvećih naučnika toga doba od kojih su mu mnogi bili prijatelji. Uvek je nastojao da predstavi Srbiju u najlepšem svetlu. Njegova istraživanja su se bazirala na neposrdnom kontaktu sa prirodom, kako je voleo sam da kaže „učio je geografiju nogama“.

Od 2004. na novčanici od 500 dinara (RSD) nalazi se lik Jovana Cvijića. 

Cvijić kao diplomata i mentor

Pored naširoko poznatih naučnih dostignuća neprocenljiv doprinos je Cvijić dao u diplomatskim aktivnostima. Bio je član mnogih delegacija koje su imale važne diplomatske misije uključujući neke koje su odlučivale o postavljanju granica širom Balkanskog poluostrva i Evrope. Uvek se trudio da podele budu naučno i geografski opravdane, zanemarujući sitne političke motive.

Posebno je važna sposobnost Jovana Cvijića da svoje veliko geografsko i životno znanje prenese na mlađe kolege. Pomenućemo samo da su neki od njegovih učenika bili veliki geografi i naučnici svog doba; Pavle Vujević, Borivije Ž. Milojević, Atanasije Urošević, Milisav Lutovac…

Najznačajnija dela Jovana Cvijića

Jako je teško izdvojiti samo neka dela koja je Cvijić stvorio tokom svojr karijere. može se reći da je svako od njih bilo genijalno i inovativno za svoje vreme. Cvijićev fantastični naučni opus činila su monumentalna dela poput; Balkansko poluostrvo i južnoslovenske zemlje, Geomorfologija 1 i 2, Glacijacija balkanskih planina, Karst i čovek, Opšta antropogeografija, Jezerska plastika Šumadije..