Aja Sofija, svedok istorije Istanbula

Aja Sofija je jedan od najvećih zatvorenih prostora na svetu, ukrašen predivnim fontanama iz osamnaestog veka. Tokom istorije bila je veliko hrišćansko svetilište, potom džamija i na kraju muzej. Ako je obilazite obavezno posetite grobnice sultana i urne od alabastera iz Pergama…

Aja Sofija, Istanbul #odmor #destinacija #putovanja #turkey #istanbul #sunset

A photo posted by ZanimljivaGeografija.org (@zanimljivageografija) on Dec 14, 2016 at 11:25am PST

Rana istorija muzeja

Aja Sofija, crkva Sveta Mudrost, nekada je bila pravoslavna crkva smeštena preko puta Plave Dzamije. Sagradio ju je sultan po uzoru na crkvu Svete Sofije, i predstavlja biser otomanske arhitekture. Veličanstven je podvig u arhitektonskom i građevinskom smislu, nadaleko čuven po svojoj neverovatnoj lepoti.

Istorija Aje Sofije veoma je duga i burna. Prva bazilika je zavrsena 360. godine, ali je izgorela do temelja 532. godine, pa ju je car Justinijan ponovo izgradio kao najlepšu hrišćansku crkvu Rimskog carstva.

Justinijan nije štedeo bogatstvo za ovaj poduhvat, gotovo je ispraznio carsku riznicu za potrebe njene rekonstrukcije. Čak je u te svrhe opljačkao i stubove iz Efesa, a mermer i druge materijale je doneo iz Azije i Egipta. Rezultat je ogromna centralna kupola široka 30 m koja počiva na dve polu-kupole  i ogromnom potpornom stubu, što daje neverovatno velik prostor unutra. Unutar građevine napravljen je Stub plača od poroznog kamena, kvasi se vodom iz podzemnog rezervoara  i navodno poseduje isceliteljske moći.

Pad Konstantinopolja i nova era u istoriji Aja Sofije

Godine 1453. grad je pao u ruke Turaka, Aja Sofija je postala džamija, a kasnije su joj dodata četiri minareta koji je okružuju. Minaret od cigli je izgradio Mehmed II Osvajač, najtanji je izgradio Bajazit II, a preostala dva šira minareta su delo Selima II. Svi sultani su dali doprinos crkvi, a posebno Muhamed II koji je između ostalog izgradio i veličanstvenu biblioteku. Posebno je poznata po masivnoj kupoli, smatra se oličenjem vizantijske arhitekture za koju se kaže da je „promenila istoriju arhitekture“.   Nažalost, većina njenih dragocenosti je tokom vekova opljačkana, krstaši su čak uzeli i  izrezbarena pozlaćena bronzana vrata, kao i zlatni presto. Originalni mozaici kao i njihovi prvi duplikati veoma brzo su nestali, ali od onih koji su ostali najlepši se nalazi u ženskoj galeriji, gde čak i tako loše očuvani izazivaju divljenje, posebno mozaik Hrista Pantokratora.

 Aja Sofija je postala muzej otkako joj je Mustafa Kemal Ataturk 1935. godine promenio namenu. Ona  danas dominira panoramom Istanbula i predstavlja jedan od najznačajnijih spomenika svetske kulturne baštine. Deo je Uneskove zaštićene liste. Ostala je kao ponosni svedok svega kroz šta je prošao jedan od najlepših svetskih gradova i sa pravom je jedna od najposećenijih turističkih atrakcija Turske.